Juli 2002: Kaarsenhouder

Omschrijving:
De kaarsenhouder of –steker is een eenvoudige verlichtingsvorm. De pin werd in een muur of in een blok hout gestoken. In de opening kon een kaars of bundel spaanders worden gezet.

Datering: 15e eeuw.
Materiaal: IJzer.
Herkomst: Onbekend. Mogelijk plaatselijk vervaardigd.
Afmetingen: Lengte 5 cm, bovenbreedte 1,8 cm
Vindplaats: Dordrecht,
Vondstdatum: 5 november 1997
Codering: 9701.1069.019

Bijzonderheden:
Eenvoudige verlichtingsvormen zoals ijzeren houders, werden voorzien van kaarsen of bundels spaanders.
Kaarsen gemaakt van was waren duur. Goedkopere kaarsen werden gemaakt van ongel. Talk, ook ongel genaamd, is vet dat wordt verkregen uit de inwendige delen van bijvoorbeeld runderen, schapen, geiten en varkens. De pitten bestonden uit draden van allerlei materiaal, zoals bijvoorbeeld vlas (de katoenen pit komt pas in het begin van de 19e eeuw in gebruik).
De spaanders werden gesneden van gedroogd hout, al dan niet omwikkeld met vlas of hennep, gebundeld en gedoopt in dierlijk vet. Het hout waar de spaanders uit werden vervaardigd was zogeheten kienhout. Kienhout is fossiel hout dat veel hars bevat en kon in Nederland worden gedolven in het veen. Het gebruik van kienspaanbundels is één van de oudste en meest primitieve vormen van verlichting. De bundels werden in de hand gedragen of in houders geplaatst. De eenvoudigste houder bestond uit een gespleten stok.

Halen wij nu onze neus op voor deze eenvoudige vorm van verlichting? Hoe zouden de Middeleeuwers denken over onze geurkaarsen, gelbranders en tuinfakkels……